Bạn có bao giờ tự hỏi, dù đã nỗ lực không ngừng, học hỏi rất nhiều, thậm chí rất giỏi về chuyên môn, nhưng cuộc sống vẫn cứ mãi loay hoay, chưa thực sự đạt được sự thành công và hạnh phúc như mong đợi? Nếu câu trả lời là có, thì bài viết này chính là dành cho bạn. Hãy cùng WiT làm rõ một khái niệm mà có thể bạn chưa từng thấu hiểu sâu sắc: năng lực (trưởng thành), và cách nó định hình vận mệnh của mỗi chúng ta.
Chúng ta thường nghĩ đến năng lực như khả năng làm việc gì đó, như năng lực quản lý, năng lực tổ chức, hay năng lực giải quyết vấn đề. Đúng vậy, những khả năng đó rất quan trọng. nhưng theo triết lý giáo dục tận gốc của wit, nếu chỉ dừng lại ở đó, bạn có thể đang bị sai lệch trong quá trình phát triển năng lực thật sự.
Hãy thử nghĩ xem, có rất nhiều người vô cùng tài giỏi về chuyên môn, nhưng cuộc sống của họ lại không mấy suôn sẻ, thậm chí gặp nhiều bất ổn. Ngược lại, có những người mà cuộc đời họ lại rất tốt đẹp, an yên và thành công một cách bền vững. Điểm khác biệt mấu chốt nằm ở chỗ: năng lực mà chúng ta nhắc đến ở wit không thể tách rời khỏi từ “trưởng thành”. Một người thật sự có năng lực theo góc nhìn này, là một người trưởng thành toàn diện. Sự trưởng thành không chỉ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, mà còn kiến tạo một cuộc sống tốt đẹp từ bên trong ra bên ngoài.
Bạn có biết, năng lực của một con người không chỉ gói gọn trong những kỹ năng làm việc? Theo WiT, năng lực được tạo thành bởi ba yếu tố cốt lõi, giống như ba trụ cột vững chắc nâng đỡ sự trưởng thành của bạn:
Đây là yếu tố đầu tiên và cũng là yếu tố quan trọng nhất, đóng góp tới 40% vào tổng thể năng lực của một người. Năng lực về quan niệm chính là hệ thống những quan điểm, niềm tin, nhận thức sâu sắc của bạn về cuộc sống, về con người, về thế giới. Một người có quan niệm chuẩn chỉnh sẽ có tâm thái vững vàng, trí tuệ sáng suốt và khả năng nhận diện vấn đề một cách toàn diện. Nếu quan niệm của bạn chưa đúng đắn, thì dù chuyên môn có giỏi đến mấy, bạn cũng dễ lạc lối và gặp phải những rào cản vô hình. Quan niệm chính là “kim chỉ nam”, định hướng mọi suy nghĩ, cảm xúc và hành động của bạn.
Yếu tố thứ hai, cũng đóng góp 40% vào năng lực, chính là năng lực về quan hệ xã hội. Đây là khả năng bạn kết nối, xây dựng và duy trì những mối quan hệ chất lượng với những người quý mến, tin tưởng và thân thiết với bạn. Trong một xã hội mà mọi thứ đều cần sự kết nối, năng lực này trở nên vô cùng giá trị. Một người có quan hệ xã hội tốt sẽ nhận được sự hỗ trợ, hợp tác và cơ hội từ mọi phía, giúp họ vượt qua khó khăn và phát triển vượt bậc. Nó không chỉ là số lượng người bạn quen, mà là chất lượng của sự kết nối, sự tin tưởng lẫn nhau.
Cuối cùng, năng lực về chuyên môn chỉ chiếm 20% trong tổng thể năng lực của một người. Đây là khả năng bạn thấu suốt các khái niệm nguồn có lợi trong ngành của mình, có tư duy đích đến và kỹ năng để thực hiện công việc một cách hiệu quả. Xã hội thường chỉ nhìn nhận năng lực ở khía cạnh này, nhưng nếu chỉ có chuyên môn mà thiếu đi quan niệm chuẩn và quan hệ xã hội tốt, con người sẽ khiếm khuyết sự trưởng thành toàn diện. Chuyên môn là cánh tay để bạn hành động, nhưng quan niệm và quan hệ xã hội mới là bộ não và trái tim điều khiển cánh tay đó.
Vì vậy, để phát triển năng lực thật sự, chúng ta không thể hiểu một cách đơn thuần. Chúng ta cần đặt từ “trưởng thành” làm nền tảng cho khái niệm năng lực này: trưởng thành trong chuyên môn, trưởng thành trong quan hệ xã hội và trưởng thành trong quan niệm. Khi bạn trưởng thành trong cả ba khía cạnh này, bạn sẽ tự động sở hữu một năng lực vượt trội.
Sau khi đã làm rõ về ba yếu tố cấu thành năng lực, có lẽ bạn sẽ tự hỏi: Vậy thì, trưởng thành là gì? Thế nào là một người trưởng thành thật sự?
Theo WiT, trưởng thành là một trạng thái cảm nhận nội tâm rằng bản thân bạn có quan niệm, quan hệ xã hội và chuyên môn vượt hơn so với trước đây. Nó không chỉ là về việc bạn đạt được gì bên ngoài, mà còn là sự chuyển hóa từ bên trong, sự tự tin vào sự phát triển của chính mình.
Người trưởng thành là người không chỉ có quan niệm, quan hệ xã hội và chuyên môn vượt hơn so với bản thân trong quá khứ, mà còn vượt xa so với độ tuổi của họ. Họ không bị giới hạn bởi những định kiến về tuổi tác hay kinh nghiệm thông thường.
Đặc biệt hơn, một người giàu năng lực hay còn gọi là người trưởng thành hơn người, là người có quan niệm, quan hệ xã hội và chuyên môn không chỉ vượt xa so với độ tuổi của họ, mà còn tiệm cận với người thành công mà bối cảnh xã hội công nhận.
Thuật ngữ “Bối cảnh xã hội công nhận” rất quan trọng ở đây. Bởi vì có những điều phù hợp với xã hội tại thời điểm này, nhưng lại không còn phù hợp ở thời điểm khác. Ví dụ, ngày xưa, việc cha mẹ đánh con là cách giáo dục được chấp nhận. Nhưng với quan niệm hiện tại, đó lại không còn phù hợp. Tương tự, “thương trường là chiến trường” là câu nói của ngày xưa, nhưng bối cảnh xã hội hiện nay lại hướng đến sự hợp tác, cùng nhau hỗ trợ phát triển, không còn quá nhiều đối thủ cạnh tranh theo nghĩa tiêu cực. Do đó, sự trưởng thành của bạn cần thuận theo dòng chảy của bối cảnh xã hội để được ủng hộ, nếu ngược dòng thì sẽ bị phản đối.
Theo những thống kê về tốc độ trưởng thành dựa trên bối cảnh xã hội hiện nay, chúng ta thường có xu hướng phát triển ba yếu tố năng lực theo các giai đoạn tuổi tác:
Tuy nhiên, điều quan trọng cần ghi nhớ là: Tuổi tác không đại diện cho sự phát triển của con người. Mà chính quan niệm, quan hệ xã hội và chuyên môn mới thực sự đại diện cho tuổi trưởng thành của bạn. Bạn hoàn toàn có thể rút ngắn những khoảng thời gian này và trưởng thành hơn người sớm hơn rất nhiều.
Đặc biệt, nếu chúng ta trưởng thành trong quan niệm và quan hệ xã hội, chúng ta đã đóng góp 80% năng lực của một người. Đây chính là hai yếu tố cốt lõi mang tính nền tảng, giúp bạn vươn xa và đạt được những điều lớn lao hơn trong cuộc sống.
Bạn có biết, chu kỳ của trái đất cứ 10 năm lại có sự thay đổi đáng kể, và điều này cũng ảnh hưởng đến các thế hệ con người? Cứ mỗi thập niên trôi qua, một thế hệ mới ra đời với những đặc điểm riêng biệt, dù hình tướng có giao thoa nhưng thực chất lại có sự khác biệt rõ rệt về quan niệm, tư duy và cách sống. Thế hệ đi trước luôn có vai trò dẫn dắt thế hệ đi sau.
Ví dụ, ở thời điểm hiện tại (năm 2025), những người sinh thập niên 1960 đang lãnh đạo đất nước, lãnh đạo các tập đoàn lớn. Những người sinh thập niên 1970 đang được dẫn dắt để sẵn sàng kế thừa vị trí của họ trong vài năm tới. Và cứ như thế, 7 năm nữa sang 2030, thế hệ 1980 sẽ bắt đầu được nâng đỡ để giữ vai trò dẫn dắt. Đến 2040, 2050, thế hệ 2000 sẽ đảm nhận vị trí lãnh đạo.
Điều này có ý nghĩa gì với bạn? Nếu đến thập niên của mình mà bạn chưa đứng đầu ngành mình hoạt động, thì có thể tuổi trưởng thành của bạn chưa đạt được như kỳ vọng, và bạn sẽ khó được “dòm ngó” hay trao cơ hội. Ngược lại, nếu ai đó gánh vác vai trò sớm hơn thập niên của mình, họ sẽ được định nghĩa là “nhân tài” – những người có năng lực và sự trưởng thành vượt trội so với tuổi tác.
Mục tiêu của WiT chính là đẩy nhanh tuổi trưởng thành của các bạn trẻ sinh thập niên 1990, 2000, giúp họ sớm kế thừa và trở thành những “nhân tài” có thể dẫn dắt xã hội.
Trong cuộc sống, chúng ta thường phân biệt hai loại năng lực cơ bản:
Năng lực làm việc: Đây là những kỹ năng, kiến thức chuyên môn giúp bạn hoàn thành công việc.
Năng lực làm người: Đây là tổng hòa của quan niệm, quan hệ xã hội, trí tuệ, tâm thái, nhân cách và phẩm chất.
Điều thú vị là, theo các cao nhân đã chỉ điểm cho chúng ta, để đánh giá sự thành công thật sự của một người:
Điều này cho thấy, việc bạn là ai, bạn sống như thế nào, bạn có quan niệm gì về cuộc đời, và cách bạn kết nối với mọi người mới thực sự là yếu tố quyết định phần lớn sự thành công và hạnh phúc của bạn.
Con đường duy nhất để rút ngắn sự trưởng thành: Học tập đúng cách
Chúng ta đã cùng nhau đi qua những định nghĩa sâu sắc về năng lực và trưởng thành. Có lẽ bạn đang tự hỏi, làm thế nào để đẩy nhanh sự trưởng thành, để thay vì đến 50 tuổi mới trưởng thành như thống kê, bạn có thể trưởng thành hơn người ngay từ năm 20 tuổi?
Cao nhân đã chỉ điểm một con đường duy nhất, một quy luật bất biến:
Như vậy, để đẩy nhanh sự trưởng thành, hay nói cách khác là rút ngắn lộ trình trưởng thành của bạn, chỉ có một con đường duy nhất và hiệu quả nhất:Học tập.
Nhưng không phải là học tập thông thường, mà là học tập để:
Thông qua học tập đúng hướng, chúng ta đã có được 80% sự trưởng thành (tức là trưởng thành trong quan niệm và quan hệ xã hội). Sau đó, khi áp dụng những quan niệm chuẩn và mối quan hệ xã hội tốt đẹp đó vào trong chuyên môn của mình, bạn sẽ đơn giản có được thành công một cách bền vững và toàn diện. Đây chính là con đường để bạn không chỉ có năng lực làm việc xuất sắc, mà còn có năng lực làm người ưu tú, kiến tạo một cuộc sống thực sự đáng giá.
Tạm kết
Bạn thân mến, năng lực (trưởng thành) không phải là một khái niệm xa vời hay chỉ dành cho những người đặc biệt. Nó là một hành trình chuyển hóa sâu sắc từ bên trong, nơi quan niệm, quan hệ xã hội và chuyên môn hòa quyện để tạo nên một con người trưởng thành toàn diện. Việc thấu hiểu và chủ động phát triển ba yếu tố này chính là chìa khóa để bạn không chỉ giải quyết mọi vấn đề, đạt được thành công mà còn kiến tạo một cuộc sống an vui và hạnh phúc bền vững.
Nếu bạn khao khát rút ngắn lộ trình trưởng thành, muốn trở thành một người giàu năng lực theo triết lý giáo dục tận gốc, và kiến tạo một cuộc đời an vui, hạnh phúc và thành công toàn diện, Tổ Chức WiT luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn.
